การพยายามรัฐประหารในตุรกีปี 2559 เป็นเหตุการณ์ที่น่าตื่นเต้นและสั่นสะเทือนวงการเมืองของประเทศ การเคลื่อนไหวที่ถูกนำโดยกลุ่มทหารฝ่ายอนุรักษนิยมได้นำไปสู่ความไม่แน่นอนอย่างมากในช่วงเวลาอันสั้น ซึ่งส่งผลกระทบต่อชีวิตของชาวตุรกีทั่วประเทศ รวมทั้งการพิจารณาถึงบทบาทและอำนาจของกองทัพภายในสังคมตุรกี
ก่อนที่จะเจาะลึกถึงเหตุการณ์นี้ เราจำเป็นต้องเข้าใจบริบททางการเมืองของตุรกีในช่วงเวลานั้น ประธานาธิบดีเรย์ยิป เทย์ยิพ อร์โดอิลาน ที่ขึ้นสู่อำนาจเมื่อปี 2014 ได้ดำเนินนโยบายที่เข้มแข็งและสร้างความขัดแย้ง รวมถึงการแก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อเพิ่มอำนาจให้กับประธานาธิบดี การกดขี่กลุ่มฝ่ายค้าน และการปราบปรามสื่ออิสระ
นโยบายเหล่านี้ได้สร้างความไม่พอใจอย่างมากจากฝ่ายทหารที่อนุรักษนิยม ซึ่งมองว่านายอัลโดอิลานกำลังทำลายหลักการของรัฐตุรกีที่เป็นแบบฆราวาş การก่อตัวขึ้นของกลุ่มต่อต้านนายอัลโดอิลานเริ่มต้นในหมู่ทหารและกลุ่มผู้สนับสนุนความคิดอนุรักษนิยม
เมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2559 กลุ่มทหารที่นำโดยพลตรีเมห์เมต อัคริซ ได้ยึดอำนาจควบคุมสถานีโทรทัศน์และจุดยุทธศาสตร์สำคัญทั่วประเทศ สถานการณ์มีความสับสนอย่างยิ่ง และประชาชนตุรกีไม่แน่ใจว่าจะเกิดอะไรขึ้น
นายอัลโดอิลาน ซึ่งขณะนั้นกำลังพักผ่อนอยู่ที่เมืองมูГЛА ได้ออกมาต่อต้านการรัฐประหารผ่านแอพพลิเคชั่น FaceTime จากโทรศัพท์มือถือของเขา และเรียกร้องให้ประชาชนตุรกีออกมาสู้กับผู้ก่อการ
การตอบสนองของประชาชนตุรกีนั้นน่าทึ่ง พวกเขาเทลงมาที่ถนนเพื่อต่อต้านกลุ่มทหาร การเคลื่อนไหวของประชาชนนี้ถูกอำนวยความสะดวกจากการใช้สื่อสังคมและเทคโนโลยีทันสมัย
พลตรีอัคริซประกาศว่ารัฐบาลของนายอัลโดอิลานถูกปล่อยออกจากตำแหน่งแล้ว และเรียกร้องให้ประชาชนสนับสนุนการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง อย่างไรก็ตาม ความพยายามของพวกเขาในการยึดอำนาจล้มเหลว
ภายในไม่กี่ชั่วโมง ทหารที่ภักดีต่อนายอัลโดอิลานได้รุกคืบและปราบปรามกลุ่มผู้ก่อการ การรัฐประหารที่ล้มเหลวนั้นส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อตุรกี โดยมีผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บจำนวนมาก
หลังจากเหตุการณ์นี้ ประธานาธิบดีอัลโดอิลานได้ดำเนินการปราบปรามกลุ่มต่อต้านอย่างกว้างขวาง และยกระดับอำนาจของตนเองขึ้นไปอีก เขาได้ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินซึ่งกินเวลานานกว่าสองปี
เหตุการณ์การพยายามรัฐประหารครั้งนี้มีความสำคัญในหลายๆ ด้าน:
- It highlighted the deep political divisions in Turkey. การรัฐประหารที่ล้มเหลวแสดงให้เห็นถึงความขัดแย้งทางการเมืองอย่างรุนแรงในตุรกี
- It strengthened Erdoğan’s grip on power. นายอัลโดอิลานได้ใช้เหตุการณ์นี้เป็นข้ออ้างในการกวดขันกลุ่มต่อต้านและเสริมสร้างอำนาจของตนเอง
หลังจากเหตุการณ์การรัฐประหารที่ล้มเหลว ประธานาธิบดีอัลโดอิลานได้ดำเนินนโยบายที่เข้มแข็งขึ้น และควบคุมสื่ออิสระอย่างใกล้ชิด
นอกจากนี้ ยังมีการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญในกองทัพตุรกี ซึ่งถูกปฏิรูปและกำจัดกลุ่มผู้สนับสนุนการรัฐประหาร
ถึงแม้ว่าเหตุการณ์การพยายามรัฐประหารเมื่อปี 2559 จะล้มเหลว แต่ก็ยังคงเป็นจุดหันเหของตุรกี การเคลื่อนไหวครั้งนี้แสดงให้เห็นถึงความไม่แน่นอนทางการเมือง และบ่งบอกถึงการเปลี่ยนแปลงอย่างรุนแรงที่กำลังเกิดขึ้นในประเทศ